Tomografia stomatologiczna szczęki i żuchwy

Co to jest tomografia komputerowa stomatologiczna ?

Stożkowa tomografia komputerowa, z angielskiego Cone Beam Computed Tomography (stąd skrót CBCT), to prawdziwa rewolucja w świecie diagnostyki obrazowej. Jeszcze inna jej nazwa to stomatologiczna tomografia wolumetryczna. Co w niej takiego niezwykłego? Innowacja polega na przejściu z obrazu 2D do obrazu 3D. Pozwala to na dużo dokładniejsze niż za pomocą panoramicznego zdjęcia rentgenowskiego pokazanie struktur szczękowo-twarzowych. Badanie tworzy trójwymiarowy obraz struktur zębowych oraz kości w okolicy czaszkowo-twarzowej w tylko jednym skanie. To wystarczy, by o wiele bardziej precyzyjnie dostrzec zmiany i dzięki temu móc zaplanować leczenie. CBCT gromadzi szczegółowe informacje o tkankach twardych, jednak nie dostarcza pełnych wiadomości o tkankach miękkich, jakimi są między innymi mięśnie, nerwy czy węzły chłonne. Dlatego też jest bardzo przydatne w stomatologii.

Ważnym atutem jest też to, że CBCT naraża pacjenta na dużo mniejsze promieniowanie niż tradycyjna tomografia. Według badań dawka naświetlania jest nawet dziesięć razy mniejsza.

Jak w tomografii komputerowej powstaje obraz?

Już sama nazwa naprowadza nas na to, w jaki sposób powstają obrazy podczas badania. Wiązka promieniowania skanującego oglądane struktury ma kształt stożka. Podczas tomografii CBCT lampa rentgenowska wykonuje obrót wokół głowy pacjenta. Daje to możliwość zebrania ogromnej ilości danych i umożliwia uzyskanie szczegółowego obrazu badanego obszaru.

Co ważne, CBCT wykazuje się dużo większą dokładnością niż zwykłe badanie RTG. Umożliwia bowiem przetworzenie skanów na obraz trójwymiarowy. Dzięki temu lekarz ma szansę obejrzeć badaną strukturę pod dowolnym kątem, co niezwykle ułatwia prawidłową diagnozę i pozwala dokładnie zaplanować leczenie. Tomografia stożkowa niweluje nakładanie się tkanek, co sprawia, że obciążona jest niskim ryzykiem wystąpienia zakłóceń. Zdarzyć się może to oczywiście, gdy w trakcie skanowania pacjent zmieni swoją pozycję lub gdy w obrębie pola wiązki znajdą się metalowe elementy.

Efekt badania CBCT, czyli uzyskany trójwymiarowy obraz, zapisywany jest w formie cyfrowej, do pacjenta trafia wynik zapisany na płycie CD.

Wskazania do badania tomografem komputerowym

CBCT to badanie innowacyjne, ale szybko znalazło zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny. Tomografia stożkowa to nieocenione źródło wiedzy m.in.:

• przy ocenie struktur przed zabiegami implantacji (mocowanie mostów, stałych protez, itd.),
• w diagnostyce zębów zatrzymanych, nadliczbowych i dodatkowych,
• przy schorzeniach stawów skroniowo-żuchwowych,
• przy wadach twarzoczaszki,
• w przypadku zaburzeń i chorób stomatologicznych jak np. próchnica,
• przy wadach zgryzu,
• w przypadku chorób przyzębia i ubytków kostnych w szczęce oraz żuchwie,
• przy zaburzeniach słuchu,
• przy problemach laryngologicznych, by sprawdzić stan i budowę zatok, jamy nosowej i ucha środkowego.

CBCT może służyć też w przypadku planowaniu leczenia ortodontycznego (choć najczęściej wykorzystuje się nadal zdjęcia pantomograficzne ze względu na mniejsze natężenie promieniowania) i po urazach twarzoczaszki (daje możliwość zdiagnozowania nawet niewielkich złamań). W sytuacji, gdy zwykłe badanie RTG nie przyniesie wystarczających informacji do postawienia diagnozy lub zaplanowania leczenia jest wiele i dlatego tomografia stożkowa jest coraz popularniejsza. Zastosowanie znajdzie nie tylko w gabinecie stomatologicznym, ale także laryngologicznym czy nawet chirurgicznym i onkologicznym.

Przebieg badania CBCT

Badanie CBCT jest bezbolesne i szybkie. Nie wymaga specjalnych przygotowań, pacjent nie musi być na czczo. Pierwszą z czynności po wejściu do gabinetu powinno być usunięcie z okolic szyi, twarzy i reszty głowy wszelkich metalowych i zawierających metal przedmiotów: biżuterii, okularów, wsuwek, spinek, ozdób do włosów, aparatu słuchowego, protezy zębowej. Badanie niemożliwe jest do wykonania przy założonym już aparacie ortodontycznym.

Drugim etapem badania jest założenie na tułów ołowianego fartucha ochronnego. To bariera dająca zabezpieczenie przed przyjęciem zbędnej dawki promieniowania w miejscu, gdzie nie jest potrzebny obraz. Następnie pacjent usadowiony jest w bezruchu, może stać lub siedzieć. Głowa przytrzymywana jest przez specjalne uchwyty zapobiegające przesunięciom. Samo tworzenie obrazu trwa około minuty.

W tym czasie tomograf emitujący promieniowanie, a konkretnie detektor, obraca się o 360 stopni. Powstaje duża liczba zdjęć. Ostatni etap należy już do komputera, który przy pomocy specjalnych algorytmów analizuje wyniki badania i tworzy trójwymiarowy obraz badanego obszaru.

Już niebawem w naszej klinice pojawi się tomograf CS 8200 3D firmy Carestream Dental. To jedno z najbardziej innowacyjnych urządzeń do badań CBCT i pantomograficznych. Posiada najwyższą na świecie rozdzielczość 3D. Wprowadzony na rynek w 2020 roku, szybko stał się wyznacznikiem najwyższej jakości. Robimy wszystko, by nasi klienci byli badani najlepszym sprzętem.

CBCT – przeciwskazania

Jak przy każdym badaniu, także w przypadku tomografii stożkowej istnieją przeciwskazania wykluczające możliwość wykorzystania właśnie tej metody.

Najważniejszym z nich jest ciąża lub jej podejrzenie. Do badania wykorzystywane jest promieniowanie rentgenowskie, które niekorzystnie wpływa na płód. Dlatego tak ważne jest, by poinformować lekarza prowadzącego o swoim stanie.

Istnieją jednak okoliczności, które pomimo zagrożenia, pozwalają na zastosowanie CBCT w ciąży. Jeśli lekarz oceni, że korzyści z badania będą większe niż ewentualne szkody, w porozumieniu z pacjentką i przy zastosowaniu maksymalnej ochrony, może zlecić ten właśnie rodzaj tomografii.

Ograniczeniem jest też młody wiek pacjenta ze względu na jego większą wrażliwość na promieniowanie i niedające się usunąć elementy metalowe znajdujące się w obrębie badanego miejsca.

CBCT – czy potrzebne skierowanie?

Skierowanie na wykonanie CBCT jest konieczne zarówno w przypadku badań refundowanych, jak i tych opłacanych przez pacjenta. Skierowanie może wystawić stomatolog lub inny lekarz specjalista. Bardzo przydatną jest informacja od lekarza kierującego, jaki jest cel diagnostyki i jaki obszar powinien zostać poddany badaniu z wykorzystaniem tomografii stożkowej. Dzięki temu dużo precyzyjniej można dobrać pole działania sprzętu.